Haldun Dormen: Türk Tiyatrosunun Efsanevi İsimlerinden Biri
Haldun Dormen, Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden biridir. 1928 yılında Mersin'de doğan Dormen, sahne hayatına genç yaşta başlamış ve birçok ödül kazanmıştır. Tiyatro eğitimi aldığı Yale Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra, Amerika'da çeşitli tiyatrolarda oyunculuk ve yönetmenlik yapmıştır. İstanbul'a döndüğünde, Türk seyircisiyle buluşmuş ve tiyatro dünyasında iz bırakmıştır.
Dormen, 1955 yılında Dormen Tiyatrosu'nu kurarak, Türk tiyatrosuna önemli katkılarda bulunmuştur. 1957-1972 yılları arasında topluluğu en parlak dönemini yaşamış, birçok sanatçının yetişmesine öncülük etmiştir. 1961 yılında Türkiye'deki ilk Batılı anlamdaki müzikal olan Sokak Kızı İrma'yı sahnelemesi, kariyerinde bir dönüm noktası olmuştur.
Erken Yaşamı ve Eğitim Süreci
Haldun Dormen, 5 Nisan 1928'de Mersin'de doğmuştur. Ailesi, İstanbul'a yerleşmeden önce Kıbrıslı bir iş adamı ve İstanbullu bir paşa kızından oluşmaktadır. Eğitim hayatına Galatasaray Lisesi'nde başlamış, ardından Robert Kolej'de lise öğrenimini tamamlamıştır. Sekiz yaşında geçirdiği bir kaza sonucu sol ayağında sakatlık oluşmuştur.
Tiyatro eğitimini Amerika Birleşik Devletleri'nde Yale Üniversitesi'nde almıştır. Yüksek lisans derecesiyle mezun olduktan sonra, iki yıl boyunca Amerika'da çeşitli tiyatrolarda oyunculuk ve yönetmenlik yapmıştır. Bu süreç, onun sahne sanatlarına olan tutkusunu pekiştirmiştir.
Tiyatro Kariyeri ve Başarıları
Dormen, İstanbul'a döndüğünde, Muhsin Ertuğrul yönetimindeki Küçük Sahne'de sahne almıştır. 1955 yılında Dormen Tiyatrosu'nu kurarak, Türk tiyatrosuna önemli katkılarda bulunmuştur. 1957'de Papaz Kaçtı komedisi ile Dormen Tiyatrosu'nu kurmuş ve birçok sanatçının yetişmesine öncülük etmiştir.
1961 yılında Türkiye'deki ilk Batılı anlamdaki müzikal olan Sokak Kızı İrma'yı sahnelemesi, kariyerinde bir dönüm noktası olmuştur. Bu müzikalde Gülriz Sururi, İrma rolüyle Türkiye'de tanınmıştır. 1962'de Beyoğlu'ndaki tarihi Ses Tiyatrosu'na geçerek, 10 yıl boyunca burada çalışmalarını sürdürmüştür.
Sinema ve Televizyon Çalışmaları
Dormen, tiyatro kariyerinin yanı sıra sinema ve televizyon alanında da önemli projelere imza atmıştır. Bozuk Düzen ve Güzel Bir Gün İçin adlı iki film yönetmiştir. Bu filmler, 1966 ve 1967 yıllarında Altın Portakal Film Festivali'nde yedi ödül kazanmıştır. Ancak, gişede bekleneni vermemiştir.
1972 yılında tiyatrosunu kapatmak zorunda kalmış, televizyona, yazarlığa ve hocalığa yönelmiştir. Unutulanlar, Anılarla Söyleşi gibi programlarla televizyon dünyasında yer almıştır. Milliyet gazetesinde Çeşitlemeler adlı köşesiyle gazeteciliğe başlamıştır.
Ödülleri ve Son Dönem Çalışmaları
Dormen, yaşamı boyunca iki yüz ellinin üzerinde ödül kazanmıştır. 1997 yılında Yapı Kredi adına Afife ödüllerini başlatmış, İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarında dersler vermiştir. Hacettepe Üniversitesi tarafından Onursal Bilim Doktoru unvanı ile ödüllendirilmiştir.
1998 yılında Kültür Bakanlığı tarafından Devlet Sanatçısı unvanını almıştır. 2002 yılında ekonomik nedenlerle tiyatrosunu kapatmış, ancak çeşitli tiyatrolarda oyunculuğuna ve yönetmenliğine devam etmiştir. Haldun Dormen, Türk tiyatrosunun efsanevi isimlerinden biri olarak anılmaya devam etmektedir.